• ભારતના એકીકરણમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવનાર સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલની જન્મજયંતિ નિમિત્તે આ દિવસ દેશભક્તિના કાર્યક્રમો સાથે મનાવવામાં આવે છે. તેઓ “ભારતના લોખંડી પુરૂષ” તરીકે પ્રખ્યાત છે. પટેલ ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસ આજીવન સભ્ય હતા અને ભારતની સ્વતંત્રતા ચળવળ દરમ્યાન અંગ્રેજાે સામે લડ્યા હતા. સ્વતંત્ર ભારતમાં તેઓ દેશના પ્રથમ નાયબ વડાપ્રધાન બન્યા.
• સ્વતંત્રતા પહેલાના અને પછીના મહિનાઓમાં, પટેલે ૫૦૦ થી વધુ રજવાડાઓને સ્વતંત્ર ભારતમાં પ્રવેશવા માટે સમજાવવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. અનેક અવરોધોનો સામનો કરવા છતાં, પટેલ હિંસા વિના મોટાભાગે આ પ્રદેશોને એકીકૃત કરવામાં સફળ રહ્યા.
• ભારતની સ્વતંત્રતા અને એકતામાં તેમના યોગદાનને માન આપવા માટે, ૨૦૧૪માં કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રાલય જાહેર કર્યું કે દર વર્ષે પટેલની જન્મજયંતિ ઉપર રાષ્ટ્રીય એકતા દિવસ ઉજવવામાં આવશે.
• રાષ્ટ્રીય એકતા દિવસ “આપણા દેશની એકતા, અખંડિતતા અને સુરક્ષા માટેના વાસ્તવિક અને સંભવિત જાેખમોનો સામનો કરવા માટે આપણા રાષ્ટ્રની આંતરિક શક્તિ અને સ્થિતિસ્થાપકતાને પૂર્નઃપુષ્ટિ કરવાની તક પૂરી પાડશે,” એમએચએ ૨૦૧૪ માં સત્તાવાર નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું.
• ૨૦૧૮માં પટેલની જન્મજયંતિ ઉપર વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલની ૧૮૨ મીટર ઊંચી પ્રતિમા ‘સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટી’નું અનાવરણ કર્યું હતું. વિશ્વની સૌથી ઊંચી પ્રતિમા, તે કેવડિયામાં નર્મદા નદીના કિનારે સ્થિત છે, જે ગુજરાતના વડોદરા શહેર નજીક સરદાર સરોવર બંધની સામે છે.
• રાષ્ટ્રની એકતા જાળવવા માટેની રીતો ઉપર વિચાર કરવા માટે આ દિવસ મનાવવામાં આવે છે. આ દિવસે, સરકારી અધિકારીઓ અને નાગરિક સમાજના સભ્યોએ પણ ભારતીય ઇતિહાસમાં પટેલના યોગદાન વિશે જાગૃતિ ફેલાવી હતી.
• દિવસની ઉજવણીમાં દેશભરમાં શાળાઓ, કોલેજાે અને કાર્યસ્થળોમાં દેશભક્તિના કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવે છે. રાજ્ય અને કેન્દ્ર સરકારની કચેરીઓમાં કામ કરતા કર્મચારીઓ પણ રાષ્ટ્રની એકતા, અખંડિતતા અને સુરક્ષા જાળવવાની પ્રતિજ્ઞા લે છે.
• વલ્લભભાઈ પટેલને આઝાદીની લડાઈ અને તેનાથી આગળના સમયમાં દેશનું નેતૃત્વ કરવા માટે અને ખાસ કરીને રજવાડાઓના એકીકરણ અને ૧૯૪૭ના ભારત-પાકિસ્તાન યુદ્ધ દરમ્યાન તેમની નેતૃત્વ કુશળતા માટે “સરદાર” (મુખ્ય) તરીકે ઓળખવામાં આવ્યા હતા.
• ૨૩ જાન્યુઆરી ૧૯૫૦ – સરદાર પટેલ દિલ્હી ટાઉન હોલ(એચ.ટી.આર્કાઇવ્ઝ) ખાતે મહાત્મા ગાંધીના પોટ્રેટનું અનાવરણ કરવા માટે બટન દબાવતા હતા.
• પીઢ સ્વાતંત્ર્ય સેનાની સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલને શ્રદ્ધાંજલિ આપવા માટે ભારત ૩૧ ઓક્ટોબરને રાષ્ટ્રીય એકતા દિવસ તરીકે ઉજવે છે, જેઓ દેશના પ્રથમ ગૃહ પ્રધાન પણ હતા જેમણે સ્વતંત્રતા પછી ઘણા રજવાડાઓને ભારત સંઘમાં જાેડાવા માટે મનાવવામાં યોગદાન આપ્યું હતું તે ખાસ કરીને નોંધપાત્ર છે. ભારતના એકીકરણ તરફ દોરી જતા પટેલના નિર્ણાયક પ્રયાસો માટે દેશ આભારી છે, આ દિવસ તે “રાષ્ટ્રીય એકતા”ને શ્રદ્ધાંજલિ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. સરકારે ૨૦૧૪માં જાહેરાત કરી હતી કે ૩૧ ઓક્ટોબરે સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલની જન્મજયંતિ રાષ્ટ્રીય એકતા દિવસ અથવા રાષ્ટ્રીય એકતા દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવશે.
